Mevcut sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak emeklilik döneminde ek gelir elde etmemizi sağlayan, devlet tarafından vergi teşvikleri ile desteklenen bir "özel emeklilik" sistemidir.

Çalışırken sahip olunan yaşam standardını emekli olduğunda da devam ettirebilenlerimizin sayısı giderek azalıyor. Mevcut sosyal güvenlik sistemlerinden elde edilen emeklilik aylıkları, emeklilik döneminde arzu ettiğimiz yaşamı sürdürmemize maalesef imkan tanımıyor.

Emekli olduğumuzda elde edeceğimiz gelirin oldukça azalacağını bilmek karşısında,
"... emekli olduğumda zaten o kadar gelire ihtiyacım olmayacak ki..."
"... o güne daha çok var, zamanı geldiğinde düşünürüz..."
gibi, sorunu erteleyen veya kendimizi rahatlatan yaklaşımlar yerine, karşılaşılması neredeyse kaçınılmaz olan bu sorunu çözmek için şimdiden önlem almak mümkün.

Bireysel Emeklilik Sistemi; Yapacağımız düzenli tasarruflara, ödenen katkı paylarımızın %30'una karşılık gelen devlet katkısı ile birlikte başka hiç bir yatırım aracında olmayan avantajlar sunmasının yanı sıra, bu tasarrufların, konusunda uzman kişilerce yatırıma yönlendirilerek değerlendirilmesi sonucu her geçen gün kartopu etkisiyle büyümesine ve emekli olduğumuzda daha iyi bir yaşam sürmemize olanak sağlayacak bir sistemdir.

Bireysel Emeklilik Sistemi ne değildir?

Bireysel emeklilik, mevcut sosyal güvenlik sistemlerinin yerine geçmesi için tasarlanan bir sistem değildir. Bireysel emeklilik, yeni bir hayat sigortası ürünü değildir. Bireysel emeklilik, kısa süreli ve/veya spekülatif bir yatırım aracı değildir. Sistemde en az 10 sene kalınmadığı sürece, arzu edilen faydanın elde edilmesi neredeyse imkansızdır. Kısa süreli birikim ihtiyaçları için başka yatırım araçları tercih edilmelidir.

Bireysel Emeklilik Sistemi (kısaca “BES”), kişilerin aktif çalışma yaşamları süresince yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirerek emeklilik dönemlerinde yaşam standartlarını koruyabilecekleri bir gelir elde etmelerini sağlayan özel emeklilik sistemidir. Kişiler bu sisteme gönüllü katılarak, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelir oluşturur.

BES’in amaçları özetle şu şekilde sıralanabilir;
Bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlayarak refah düzeyini yükseltmek, Ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratmak,
İstihdamı arttırmak,
Ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmak.
4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu uyarınca yürürlüğe giren BES; tasarrufların toplanması, değerlendirilmesi ve kişiye toplu para ya da maaş ödenmesi esasına dayanır. Bu sistem, Sosyal Güvenlik Kurumu'nda mevcut olan sağlık hizmetleri veya diğer hizmetleri sunmaz. BES, zorunlu sosyal güvenlik sisteminin alternatifi değil, tamamlayıcısıdır.

Ödediğiniz katkı paylarının %30’una karşılık gelen tutar devlet katkısı olarak bireysel emeklilik hesabınıza ödenmektedir. Bir katılımcının bir takvim yılı içinde alabileceği devlet katkısı tutarı, ilgili yıla ilişkin toplam brüt asgari ücret tutarının %30’unu geçemez. 22 Ocak 2022 tarihinden itibaren intikal eden ve anılan sınırı aşan katkı payları için, Bakanlığın uygun görüşüyle, Kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, ilgili katkı payının ödendiği yılı takip eden takvim yıllarında da Devlet katkısı hesaplaması ve ödemesi yapılabilir.

BES’e tercih ettiğiniz bir emeklilik şirketinden emeklilik ürünü (emeklilik planı) alarak girebilirsiniz.

Emeklilik şirketi, size sisteme girme kararınızı etkileyebilecek hususlar hakkında bilgi verir ve emekliliğe yönelik beklentileriniz, gelir düzeyiniz ve yaşınıza uygun bir emeklilik planı teklifi sunar. Teklifi kabulünüz, belgeleri usulüne uygun olarak doldurup imzalamanız veya elektronik iletişim araçları kullanarak onaylamanız ile bir emeklilik sözleşmesine sahip olabilirsiniz. Satın aldığınız emeklilik planı kapsamında emeklilik şirketiniz tarafından kesinti yapılabilir.

Emeklilik planınız çerçevesinde ödediğiniz katkı payları, planınızda öngörülmüşse kesintiler yapıldıktan sonra emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. Birikiminizin hangi fon veya fonlarda değerlendireceğine risk ve beklenti tercihinize göre siz karar verebilirsiniz. Herhangi bir fon dağılımı tercihinde bulunmazsanız birikimleriniz, dâhil olduğunuz emeklilik planı kapsamında sunulan standart fonda yatırıma yönlendirilir. Fonlar uzman portföy yöneticileri tarafından yönetilir. Fon portföyünüzdeki varlıklar Takasbank tarafından sizin adınıza güvenli bir şekilde saklanır. Birikimlerinizi anlık olarak emeklilik şirketinizden veya Takasbank'tan takip edebilirsiniz.

Emeklilik şirketi tarafından, fona ilişkin giderlerin karşılanması için fondan mevzuat sınırları içerisinde gider ve işletim kesintisi yapılır.

Emeklilik sözleşmenizde katkı payı tutarınızı, emeklilik şirketinizi, emeklilik planınızı ve fonlarınızı mevzuatta belirlenen sınırlamalar çerçevesinde değiştirebilirsiniz. Dilediğiniz zaman katkı payı ödemeye ara verebilir ve yeniden başlayabilirsiniz.

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirlenen hallerde ve koşullarda sistemden ayrılmadan, Devlet katkısı hesabındaki tutarlarınız hariç hesabınızdaki birikim tutarının yüzde ellisine kadar ve kısmen yapılan ödeme tutarının yüzde yirmi beşini aşmamak üzere Devlet katkısı hesabındaki tutardan da ödeme alabilirsiniz.

Emekli olabilmeniz için, sisteme ilk giriş tarihinden itibaren 10 yıl süreyle sistemde kalmanız ve 56 yaşınızı doldurmanız gerekir. Söz konusu şartları sağladıktan sonra sistemde kalıp katkı payı ödemeye devam edebilir ve birikimlerinizin daha da büyümesini sağlayabilirsiniz.

Emekliliğe hak kazanmanız ve bu hakkı kullanmanız durumunda, Bireysel emeklilik hesabındaki birikiminiz ve devlet katkısı hesabındaki tutarın bir kısmının veya tamamının defaten ödenmesini talep edebilirsiniz. BES’te kalıp birikimlerinizi belirleyeceğiniz geri ödeme planına göre emeklilik şirketinden kısım kısım almayı tercih edebilirsiniz. Birikimlerinizin bir kısmı veya tamamı ile yıllık gelir sigortası satın alarak, düzenli gelir elde edebilirsiniz. İstediğiniz anda birikimlerinizi alarak sistemden ayrılabilirsiniz. Ayrılmanız halinde, emeklilik şirketince tarafınıza yapılacak ödemeler için elde ettiğiniz getiri tutarı üzerinden gelir vergisi (stopaj) kesintisi yapılır. Stopaj kesintisi oranı; Sistemden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlar için %5, 10 yıl süreyle sistemde kalmakla birlikte sistemden emeklilik hakkı elde etmeden ayrılan katılımcılar için %10, 10 yıldan az süreyle sistemde kalarak ayrılan katılımcılar için ise %15’tir.